VİOP Nedir? Nasıl İşlem Yapılır? Neden Kullanılır? [Örnekler ile Anlatım]

cccihan

New member
Katılım
22 Eki 2018
Mesajlar
28
Tepkime puanı
0
Puanları
0
Yaş
33
[FONT=&quot]Borsa İstanbul çatısı altında faaliyet gösteren Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP), sermaye piyasası araçları üzerine düzenlenmiş sözleşmelerin alınıp satıldığı yerdir. VİOP’un nasıl bir yer olduğunu, işlemlerini ve örneklerini, sizler için bu yazıda bir araya getirdik.

[/FONT]


[FONT=&quot]Türkiye’nin ilk özel borsası olarak 2005 yılının başında kurulan Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB), 2013 itibariyle VİOP ismiyle faaliyet göstermeye başlamıştır. VOB nedir konusunu bu yazımızda ele almıştık.[/FONT]
[FONT=&quot]İlk olarak İzmir’de kurulan piyasa, 2013 yılında Borsa İstanbul çatısı altına alınmıştır. Türkiye’de pay, kıymetli maden ve vadeli işlem piyasaları tek bir çatı altında toplanarak daha güçlü bir yapı oluşturulmaya çalışılmıştır. O zamana kadar özel bir borsa olan VİOP artık bir piyasa olarak anılmaktadır.

Vadeli işlemler, spot piyasalarda yapılan al – sat işlemlerinden farklı bir mantıkla gerçekleşmektedir. Ayrıca riskten korunma (hedge), spekülasyondan yararlanma ve arbitraj gibi çeşitli amaçlarla yapılırlar. Örneğin, altın fiyatlarında görülebilecek değişimlere karşı, vadeli işlemler yapılarak pozisyonun karı korunabilmektedir.

Şimdi sizlere alt başlıklar halinde VİOP nedir, işlemler nasıl yapılır, neden kullanılır konuları hakkında bilgiler vermek istiyorum. En son kısımda da işlem örnekleri ile vadeli işlem mantığını daha iyi anlamanıza katkıda bulunmayı düşünüyorum. İşte VİOP hakkında öğrenmeniz gereken bilgiler;

[/FONT]
[h=2]VİOP Nedir? Ne Demektir?[/h]


[FONT=&quot]Türkiye’de türev araçların alım – satım işleminin yapılabildiği VİOP, Borsa İstanbul çatısı altında faaliyet gösteren kaldıraçlı bir piyasadır. Türev araçlar, sermaye piyasası araçları üzerine düzenlenmiş sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler ise yatırımcısına belirlenen ileri bir tarihte, bugünden üzerinde anlaşılan fiyattan alma veya satma yükümlülüğü vermektedir.[/FONT]
[FONT=&quot]VİOP, kendine özgü yapısı ile belli bir yatırımcı kitlesine hitap etmektedir. İki yönlü işlemler, kaldıraç oranları gibi avantajları bulunan piyasanın, ürün çeşitliliği de artmaktadır. Döviz, emtia, pay ve pay endekslerine dayalı vadeli işlem sözleşmeleri ile piyasalardaki risklerden korunarak, yatırım yapılmaktadır.

[/FONT]

[FONT=&quot]VİOP, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın kısaltılmış halidir. VİOP; spot yani anlık fiyattan al – sat yapmak yerine gelecek fiyatlarına bugünden işlem yapılan bir piyasadır. Bazı kişiler, VİOP ile forex piyasasını da birbirine karıştırmaktadır. Bunun nedeni ise forex piyasasında da kaldıraç sisteminin kullanılmasıdır. Ama forex ile VİOP arasında ciddi farklılıklar bulunmaktadır.[/FONT]
[FONT=&quot]VİOP nedir diye daha detaylı bir inceleme yapacak olursak; borsada vadeli yatırım araçları ile işlem yapmak isteyen kurumsal ve bireysel yatırımcıların bir araya geldiği piyasadır, şeklinde tanımlayabiliriz.[/FONT]
[FONT=&quot]Kaldıraçlı işlem yapabileceğiniz VİOP, küçük veya büyük yatırımcı fark etmeksizin uygun fırsatlar sunmaktadır. Hepimizin tanıdığı yatırım araçlarına dayalı sözleşmeler, alınır ve satılır. Bu sözleşmeler, fiyatların tepe taklak olma riskine karşı yatırım aracına bugünden yatırım yapma imkanı verirler. Bu nedenle VİOP işlemleri riskli dönemlerin en ilgi çekici yatırımlarını oluşturmaktadır.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ise VİOP tanımını şu şekilde yapar; Borsa İstanbul’da işlem gören sermaye piyasası araçları üzerine düzenlenmiş vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile diğer türev araçların, elektronik ortamlarda alım – satım işlemlerinin yapıldığı piyasadır.



[/FONT]

[FONT=&quot]Piyasayı daha iyi anlayabilmek adına vadeli işlem nedir konusunu da öğrenmek gerekir. Vadeli işlem kısaca; teslimatı ve ödemesi, ileri bir tarihte yapılacak olan yatırım aracının, bugünden alınıp satılmasıdır. Bu hakkı sağlayan ise vadeli işlem sözleşmesidir. Bu sözleşmelerde; sözleşme büyüklüğü, teminat oranları ve fiyat adımları gibi birçok kriter belirlenmiştir. Yatırımcı da bu kriterler üzerinden alım – satım işlemlerini gerçekleştirmektedir. İşlem sonucunda ise genellikle fiziki teslimat söz konusu değildir.[/FONT]
[FONT=&quot]Vadeli işlem sözleşmelerine, türev araç denmektedir. Türev araç, adından da anlaşılacağı üzere türetilmiş bir enstrümanı temsil etmektedir. Bir varlığı temsil eden türev araçlar; futures, forward, swap ve opsiyon olarak çeşitlenmektedir. Vadeli işlemlere konu olanlar ise futures sözleşmeleridir ve en çok kullanılan türdür.

[/FONT]

[FONT=&quot]Vadeli işlemlerin dünya genelinde artış gösterdiği dönemlere baktığımız zaman, 2008 mortgage krizi gibi büyük olaylar göze çarpmaktadır. Bu dönemde hisse senedi piyasasının çöküşü ile vadeli işlemlerin özellikleri fark edilmiştir. Bunun gibi birkaç kriz dönemi incelenirse VİOP’un önemi daha iyi anlaşılabilecektir.[/FONT]
[FONT=&quot]Tanımlama şekilleri birbirinden farklı olsa bile VİOP’un bazı temel taşları etrafında oluştuğunu anlayabiliriz. Hisse senedi piyasasına benzer olan yönü; Borsa İstanbul’da işlem gören yatırım araçlarının, elektronik ortamda bir aracı vasıtasıyla alım satımının yapılmasıdır. Farklılık ise hem işlemlerin mantığında hem de yatırım araçlarındadır. İşlemler ve yatırım araçları hakkında detaylar ise diğer başlıklarımızda detaylı bir şekilde anlatılmaktadır.

[/FONT]

[h=2]VİOP’ta İşlem Gören Türev Ürünler Nelerdir?[/h]


[FONT=&quot]VİOP’ta işlem gören yatırım araçları, türev ürünler olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda bu yatırım araçları, birer sözleşme olarak tanımlanmaktadır. Eğer VİOP’ta işlem yapmayı düşünenlerdenseniz sizlere ilk tavsiyemiz, bu sözleşmeleri iyi bir şekilde tanımanız ve mantıklarını öğrenmenizdir. Alım – satım işlemlerinin nasıl yapıldığını ise bu aşamadan sonra öğrenmenizi öneririz.[/FONT]
[FONT=&quot]VİOP’ta adı geçen türev ürünler; vadeli piyasalarda işlem gören bir varlıktan türetilmiş ve değeri, dayanak varlığa göre belirlenmiş ürünlerdir. Yani altın, dolar, Euro ve herhangi bir hisse senedi yatırım aracınız değil, sözleşmenin dayanak varlığıdır. Bu dayanak varlıkları; pariteler, kıymetli madenler, emtialar, tahviller, faizler, hisse senetleri ve endeksler şeklinde sıralandırabiliriz. Bu temel bilgileri iyice kavradıktan sonra VİOP türev ürünlerini çok daha iyi anlayabilirsiniz.

[/FONT]

[FONT=&quot]Bu bilgiler ışığında VİOP türev ürünleri nelerdir bakacak olursak;[/FONT]
“Önceden belirlenen bir vadede, sermaye piyasasında işlem gören yatırım aracını, belli fiyatta – miktarda ve nitelikte alma veya satma yükümlülüğü veren sözleşmelerdir.”
[FONT=&quot]Bu tanımdan da anlayacağınız gibi VİOP türev ürünlerinin 4 ana unsuru bulunmaktadır. Bunlar; vade, miktar, nitelik ve fiyattır. Bu unsurları iyi bir şekilde anladığınız zaman, VİOP türev ürünlerini çok daha iyi bir şekilde anlayabilirsiniz.



[/FONT]

[FONT=&quot]Yukarıda vermiş olduğumuz bilgiler ışığında türev ürünleri özetlemek gerekirse; altın, sermaye piyasalarında işlem gören bir finansal üründür. Vadeli işleme altının söz konusu olması, belli bir sözleşme ile mümkündür. Bu sözleşmede ise altının alım veya satımı için belli noktalar koyulur. Bunların başında vade gelir.[/FONT]
[FONT=&quot]Hangi vade sonunda alma ve satma hakkına sahip olacağınız sözleşmede ilk unsur olarak belirtilir. Ardından hangi miktarda, nitelikte ve fiyatta altın alma – satma hakkına sahip olduğunuz detaylı bir şekilde sözleşmeye yazılır. İşte VİOP’ta işlem gören türev ürün de bu unsurların belirtildiği sözleşmedir.[/FONT]
[FONT=&quot]VİOP vadeli işlem sözleşmelerinin vade süresi, Borsa İstanbul kapsamında 2 ay olarak belirlenmiştir. Vade ayları ise her sözleşmenin detayında bulunmaktadır. Genel olarak vade ayları; Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim, Aralık aylardır. Burada bilinmesi gereken bir diğer nokta ise tüm vadelerin birden işlem görmediğidir. Yani tüm ürünler en yakın 3 vadede işlem görürler ve vade bitimine yakın bir sürede, vadenin sonlanmasını beklemeden pozisyon bir diğer sözleşmeye taşınabilir.[/FONT]
[FONT=&quot]Kaynak: [url]https://borsanasiloynanir.co/viop-nedir-nasil-islem-yapilir/[/URL][/FONT]
 
Üst